Skandynawska Literatura dla Dzieci

W ramach Festiwalu Literatury Skandynawskiej (1 czerwca – 5 lipca 2020) odbyło się spotkanie online – 2 lipca, poświęcone SKANDYNAWSKIEJ LITERATURZE DLA DZIECI.

Organizatorzy: Literatura skandynawska, Good Books, Good Games i Duński Instytut Kultury/Danish Cultural Institute in Poland

Swoje prezentacje przedstawiły:

W wielkim skrócie chcemy podzielić się tym, o czym mówili prelegenci.

Bogusława Sochańska prezentowała między innymi serię „Spektrum” Nanny Foss, wydawnictwa Driada, w której świat realny umiejscowiony jest w świecie fantastyki. Autorka pisze o dzieciach z rodzin toksycznych, ich pierwszych przyjaźniach i rodzących się uczuciach. Nie mogło oczywiście zabraknąć Hansa Christiana Andersena – zbiorku: „Baśnie” oraz „Córka króla moczarów i inne baśnie”, obie wydawnictwa Media Rodzina. Na szczególną uwagę zasługują też wydania jego baśni z ilustracjami Joanny Concejo, wydawnictwa Tako. W 2018 roku ukazała się książka „Miała jaja gospodyni”, zawierająca wiersz H. Ch. Andersena, jeden z najzabawniejszych i bardzo lubiany w Danii. Wielbiciele ilustracji Svena Nordqvista, autora książek o Pettsonie i Findusie, powinni sięgnąć po „Statek Noego” Sally Altschuler, wydawnictwa Czarna Owieczka. 

Katarzyna Skalska przedstawiła bogactwo Wydawnictwa Zakamarki. Działające od 2007 roku wydało 268 tytułów dla dzieci i młodzieży – w tym 238 z jęz. szwedzkiego (pozostałe 28 z jęz. francuskiego i 2 z jęz. niemieckiego). 

Wkrótce będziemy mieli możliwość cieszyć się kolejną historią detektywistyczną Lassego i Mai autorstwa Martina Widmarka, bowiem pod koniec września 2020 r. ukaże się kolejna część serii pt. „Tajemnica filmu”. 

slajd z prezentacji Katarzyny Skalskiej

Tegoroczna nowość to „Lepsza miłość niż brak miłości” Rose Lagercrantz i Evy Eriksson, czyli siódme spotkanie z Dunią.

slajd z prezentacji Katarzyny Skalskiej

W związku z przypadającą w tym roku 75. rocznicą urodzin Pippi pojawiły się wznowienia i całkiem nowe wydania przygód rudowłosej dziewczynki, w tym także w wersji komiksowej. A już jesienią ukaże się przemówienie Astrid Lindgren z 1978 r. pt. „Żadnej przemocy!”, w tłumaczeniu Anny Węgleńskiej.

slajd z prezentacji Katarzyny Skalskiej

Całkiem niedawno doczekaliśmy się trzeciej części trylogii opartej na wspomnieniach Ulfa Starka, a już Zakamarki szykują kontynuację przygód Percego. Będzie to książka  „Uciekinierzy”, na którą musimy poczekać do przyszłego roku.

slajd z prezentacji Katarzyny Skalskiej

To tylko wybrane pozycje, bo oczywiście jest jeszcze Mama Mu, Albert Albertson, Tsatsiki, Piaskowy Wilk i wiele, wiele innych. 

  

Anna Czernow zwróciła uwagę na moment zmian, które zaszły w literaturze skandynawskiej. W tym samym, 1945 roku swoją premierę miały książki „Pippi Pończoszanka” Astrid Lindgren i „Kometa nad Doliną Muminków” Tove Jansson, które całkowicie zmieniły podejście do młodego człowieka. Pojawiła się dziewczynka z silnym, dominującym charakterem, działająca według własnych zasad i odrzucająca autorytet dorosłych – ikona antypedagogiki. Z kolei „Muminki” to seria arcydzieło, znana globalnie, z nieograniczonym odbiorcą (bo, jako dzieci odbieramy ją zupełnie inaczej niż dorośli i za każdym razem odnajdujemy coś nowego), pokazująca czym jest empatia i jakie mogą być warianty wolności. W rodzinie Muminków i rodzic i dziecko są równi wobec podejmowania własnych decyzji i każde z nich bierze za nie odpowiedzialność. 

Literatura skandynawska pozbawiona jest dydaktyzmu i moralizowania, a więc nie ulega zafałszowaniu. Nie boi się poruszać trudnych tematów, które w większości krajów europejskich uznawane są za tabu. Charakteryzuje się: postaciami silnych dziewczynek (czasem wręcz irytujących) i wrażliwych chłopców, otwartością i autentycznością bez lukrowania rzeczywistości. Jest otwarta na przyjaźń dziecka ze starością i w piękny sposób podejmuje temat śmierci. 

Bożena Kojro spotkanie rozpoczęła od wyjaśnienia, że fińska literatura dla dzieci nie jest literaturą skandynawską, a literaturą północną. Idąc na skróty (niestety) uogólniamy i wpisujemy ją właśnie do literatury skandynawskiej. Fińska literatura dla dzieci to oczywiście bohaterowie cyklu dziewięciu książek fińskiej (piszącej po szwedzku) pisarki Tove Jansson – Muminki. Dzieci pokochały też przygody rezolutnej i pomysłowej Siri autorstwa Tiiny Nappoli, z ilustracjami Mervi Lindman, które w Polsce ukazały się nakładem Wydawnictwa Wilga. Fińską autorką książek dla dzieci jest Sari Peltoniemi, której książka „Kissatakasi” ukazała się w Polsce w tłumaczeniu Bożeny Kojro jako „Koci taksówkarz”.

 

slajd z prezentacji Bożeny Kojro

slajd z prezentacji Bożeny Kojro

Teraz pozostało już tylko czekać na zapowiedziane nowości wydawnicze i delektować się tym, co oferują wydawnictwa przyjazne literaturze skandynawskiej.